ECHO

Een echo is een akoestisch verschijnsel waarbij geluidsgolven die afkomstig zijn van een bron door een object teruggekaatst worden richting de bron. Als gevolg van de voorplantingssnelheid van geluid door een medium (vaak lucht) ontstaat een tijdsverschil tussen het geluid dat direct van de bron afkomstig is en de echo ervan (wikipedia). Voor de twaalfde editie van het Dutch Mountain Film Festival hebben we gekozen voor het thema ECHO. Dit poëtische thema biedt een aantal aanknopingspunten voor de programmering.

De stem van de bergen

Hoewel er volmaakte echo’s te vinden zijn in menselijke bouwwerken zoals de St.Paul Cathedral in Londen (whisper gallery) of de tempel Gol Gumbaz in Bijapur, zoeken we de echo toch vooral in de bergen. Wanneer je je stem weerkaatst hoort, terwijl je omringd bent door imposante bergwanden, voel je je nog meer opgenomen in het landschap en misschien nog nietiger. Bergbewoners kennen de eigenschappen van de echo en maken er gebruik van. Dat zagen we terug in de film Riafn en Heimatklänge. Van oudsher werden de bergen menselijke (of goddelijke) eigenschappen toegeschreven; de echo is de stem van de bergen. Maar ook zonder de echo kennen we de roep van de bergen. ‘Hörst du La Montanara, die Bergen, sie rufen dich…’ zong Heino en wat te denken van de film van Luis Trenker uit 1938, Der Berg ruft.

Een goeie akoestiek

De beste akoestische plekken in de bergen staan ook aangegeven op landkaarten en worden gebruikt voor muziekuitvoeringen. Cirque de Gavarnie bij Brêche de Roland in de Pyreneeën is zo’n plek waar zelfs opera’s worden uitgevoerd. In de Jura vind je ze terug als Sites Sonores waar ook uitvoeringen worden gegeven. En hier worden de beste echoplekken in de Zwitserse Alpen verzameld.

Geluid & stilte

De mooiste echo hoor je wanneer het stil is in de bergen. Het thema gaat dus net zo goed over stilte als over geluid en muziek. De bergen hebben ook te lijden onder geluidsvervuiling: wanneer is het er nog echt stil? Kabelbanen, autowegen, skiërs en wandelaars met geluidsboxen, drones en vliegtuigen bedreigen de stilte. En dan hebben we het nog niet over de licht- en geluidsvervuiling dichterbij huis, daar waar de bergen beginnen. Gemeente Vaals heeft zich mede daarom aangesloten bij het Cittaslow netwerk dat de kwaliteit van de leefomgeving wil bewaken en bevorderen.

Actie & reactie

We willen het thema ook overdrachtelijk benaderen. Dan kun je denken aan de reactie van de natuur op menselijke activiteit in het algemeen. Soms duurt het even voordat de ‘echo’ van menselijke ingrijpen terugkomt of wordt gehoord. Het kappen van bossen, ruilverkaveling en het indammen van beken en rivieren veroorzaakten mede de overstromingen in de zomer van 2021. De klimaatcrisis is de echo van jarenlange roofbouw en ongeremd groeidenken. Maar er zijn ook positieve echo’s denkbaar, waar de mens door het aanplanten van bomen, het vergroenen van steden of de herintroductie van dieren de natuur herstelt.

Echo’s uit het verleden

Echo’s uit het verleden kunnen ook zaken zijn die later aan het licht komen en zo een nieuw licht schijnen op gebeurtenissen uit het verleden. Filmrolletjes die ontwikkeld worden, verloren gewaande dagboeken of botten die door een gletsjer worden uitgespuugd, hebben de klimgeschiedenis al vaker laten herschrijven. Fake nieuws bestaat helaas ook in de bergsport en teveel films hielpen leugens in stand te houden of zelfs te verspreiden. Zo bedoeld kun je de echo vertalen met het spreekwoord: al is de leugen nog zo snel, de waarheid achterhaalt haar wel.

Als we foto’s en films uit het verleden combineren met beelden uit deze tijd, kunnen we de echo in het programma laten weerklinken.