De heuvels en beekdalen hebben alles te maken met de geologie. De ondergrond bestaat grotendeels uit kalksteen uit de geologische periode van het Krijt. Het is het 70 miljoen jaar oude restant van een warme zee. Nu ligt de regio rond Heerlen en Aken op de grens van het Ardennenmassief, het Eifelgebergte en het laaggelegen Noordzeebekken. De Ardennen en Eifel zijn samen weer onderdeel van het Rijnlands Leisteenplateau.
Terug naar het ‘festivalterrein’. Dit is eigenlijk een groot kalkstenen plateau dat eeuwenlang is doorsneden door beken en rivieren, waardoor heuvels, steile hellingen en terrassen zijn ontstaan. Het plateau wordt langzaam opgeheven. Het scharniert als het ware rond de Feldbiss-breukzone, die zich vanaf Aken, langs Kerkrade en Brunssum naar het noordwesten uitstrekt. Langs de breuk vinden af en toe nog aardbevingen plaats, zoals in Aken in 2021.
Het landschap bestaat niet alleen uit kalk. Zeezand uit het Mioceen vormt de basis voor de zilverzandgroeves in Heerlen-Noord. De lössdeken, de karakteristieke geelbruine klei, die na een regenbui voor de kenmerkende pratsj zorgt, is tijdens de ijstijden aan komen waaien.
Tot nu toe werd Kunrader kalksteen gezien als onderdeel van de Formatie van Maastricht. Bij Maastricht is veel onderzoek gedaan en dat heeft ook geleid tot spectaculaire vondsten, zoals de Mosasaurus. Maar recent is er nieuw onderzoek gedaan en zijn boringen vergeleken. Op basis daarvan stellen de onderzoekers voor Kunrader kalksteen de status van formatie te geven. De vereenvoudigde geologische kaart uit het artikel verduidelijkt de ligging van de Formatie van Kunrade, waarin Land van Kalk duidelijk herkenbaar is.
Het kalksteen van de Formatie van Kunrade biedt een goede voedingsbodem voor fruitbomen en wijngaarden. Tussen de kerken en hoeves van Kunradersteen vind je zeldzame planten en dieren op de kalkgraslanden. In dit stuk Zuid-Limburg vind je rust en ruimte om te wandelen, fietsen en culinair te genieten. Kijk voor meer informatie en de agenda met activiteiten op landvankalk.com.
Mateus Kroth, João P. Trabucho-Alexandre, Mariana Pinheiro Pimenta, Geert-Jan Vis en Eva De Boever Facies characterisation and stratigraphy of the upper Maastrichtian to lower Danian Maastricht Formation, South Limburg, the Netherlands
https://doi.org/10.1017/njg.2024.9
Festivaldirecteur en illustrator Toon Hezemans tekende een prachtige panoramakaart om aan te tonen dat het Zuid-Limburgse heuvelland in directe verbinding staat met de streken net over de grens: naadloos gaat ons landschap over in de uitgestrekte bossen, meren en veengebieden van de Eifel en de Ardennen. Inderdaad: het gebied waar de bergen beginnen. Bestel nu deze kaart op posterformaat!
