Midair
Waarom beklimmen jongeren een rots? In fraaie en creatieve beelden krijg je alle mogelijke antwoorden.
2 november 2022 - 20:15
Apollo Kino & Bar
Der Berg des Schicksals
De obsessieve fixatie op een eerste beklimming door twee generaties bergbeklimmers wordt in deze zwart/wit film uit 1924 met veel gevoel voor drama verteld. De vader komt om bij zijn eerste poging. Later als de zoon groot is en ook een alpinist wordt, belooft hij zijn moeder zich niet op deze berg van het lot te wagen. Maar zijn liefje wil uitgerekend deze berg beklimmen en komt uiteraard in de problemen. Als de echo van haar hulpgeroep de vallei bereikt, ontheft de moeder de zoon van zijn belofte, zodat hij het meisje kan redden.
Voor de Eerste Wereldoorlog, in 1913, toen Arnold Fanck nog werkte als skileraar, maakte hij een documentaire over een beklimming van de Monte Rosa. Sindsdien wordt Fanck beschouwd als een van de belangrijkste pioniers van berg-, sport-, ski- en natuurfilms. Hij was tegelijk producent, regisseur, auteur en cameraman en werkte samen met camerapioniers als Sepp Allgeier en Hans Schneeberger. Aanvankelijk maakte hij films over skiën en gletsjertochten, maar in 1924 stortte hij zich met Der Berg des Schicksals voor het eerst op het thema bergbeklimmen. In de hoofdrol schittert de jonge Luis Trenker, het ikoon van de Duitse bergfilm.
De bergfilm, misschien wel het enige van oorsprong Duitse genre, raakte in diskrediet omdat het gezien werd als proto-fascistische voorloper van de Blut und Boden films van het Derde Rijk. Je kunt in de heroïsche strijd met de krachten van de natuur de destructieve toewijding aan een verheven ideaal en het geloof in het lot terugzien. Maar je kunt deze films ook op een andere manier bekijken. De ambivalente relatie tussen mens en natuur komen hierin aan bod. Filmhelden, die vaak dreigen te verdwijnen in monumentale decors, moeten zich wel in het alpiene avontuur storten om hun mannelijke identiteit terug te vinden. In die zin kan het zich bewijzen op de berg ook worden geïnterpreteerd als een weerspiegeling van de onzekere “gecastreerde” oorlogsgeneratie. In de naoorlogse periode was er immers geen gelegenheid voor heroïsche sentimenten. Het motief van de bergen was nog steeds aanwezig in het genre van de Heimatfilm, maar vanaf dan alleen nog als schilderachtig decor.
